Lees hier de preek van de leek die Gerdien Rots op 20 juni hield in de Grote Kerk van Zwolle.

"Toen de ChristenUnie vorig jaar bij de gemeenteraadsverkiezingen de grootste partij werd in Zwolle – wat ons nog elke dag dankbaar maakt én wat ons elke dag een grote verantwoordelijkheid geeft om dienstbaar te zijn aan de stad – werd Zwolle wel eens gekscherend “Jeruzalem aan de IJssel” genoemd… 

Diep van binnen denk ik: wat een práchtige titel. Als we dat eens konden bereiken. Wat een geweldig streven.

Het nieuwe Jeruzalem staat in de bijbel symbool voor de ultieme stad. Dé plek waar het goed wonen is. Stad van vrede. Waar iedereen mee telt. Waar niemand wordt achtergesteld. Dé plek waar voorspoed is. Waar volop wordt genoten van het leven. Waar de cultuur bloeit en waar voedsel in overvloed is.

Bij het begin van deze kerkennacht zongen we:

Jeruzalem, mijn vaderstad,
Mijn moederhuis,

Daar is geen pijn en geen verdriet,
Geen afgunst en geen nijd,
En angst en armoe zijn er niet
Maar altijd vrolijkheid.

Daar groeit het graan, daar rijpt de wijn
Voor iedereen te geef

Het nieuwe Jeruzalem staat symbool voor de bloeiende stad. Een stad met aantrekkingskracht. Een stad waar je graag wilt zijn. Een stad van overvloed, van vrede en hoop, van verbondenheid.

Zwolle

Is Zwolle zo’n stad?

Als je bedenkt in welke rijtjes Zwolle allemaal behoorlijk hoog scoort, dan zien we best veel in bloei staan. We hebben één van de aantrekkelijkste middeleeuwse binnensteden, stad van de Hanze en de Moderne Devotie. We zijn een culinaire stad met een aantal toprestaurants. Ons museum is één van de best bezochte musea van het land. Onze voetbalclub presteert heel aardig. En ook onze schaatsers, basketballers en volleyballers. We zijn een groene stad, fietsstad. We zijn een initiatiefrijke stad. We zijn centrumgemeente van één van de meest aantrekkelijke economische regio’s in het land. Ja, er is veel om van te genieten en dankbaar voor te zijn als je Zwollenaar bent! En er is veel om je voor in te zetten als je volksvertegenwoordiger mag zijn in deze stad.

Maar wie zich niet laat verblinden door de hoge score in dit soort rijtjes ziet ook een andere kant. Dan zie je de rijen bij de voedselbank. De kinderen die zonder ontbijt naar school fietsen. De eenzame oudere elke dag alleen op een bankje in het park. De groezelige ruiten met de verpieterde planten in de vensterbank van dat gezin waar dagen achter elkaar de gordijnen dicht zitten.

Overvloed, vrede, hoop en verbondenheid

De hoge score in de rijtjes maken het leven van veel Zwollenaren aangenaam. En ze maken ons trots. Tegelijkertijd maken die rijtjes mij diep van binnen niet echt warm. Veel warmer word ik van wat daarachter zit. Van de manier waarop we in de stad samenleven en met elkaar omgaan.

Als we dan naar die veelbezongen stad uit de bijbel kijken, naar dat nieuwe Jeruzalem, dan is dat heel inspirerend:

In die stad van overvloed geven mensen elkaar gul. Want God is een scheppende, gevende God. 
In die stad van vrede en hoop hebben mensen het goede  met elkaar voor. Want God is een God van goedheid en van trouw.
In die stad van verbondenheid zijn mensen betrokken op elkaar. Want God is een God van betrokkenheid en verbondenheid.

We lazen daarnet van de dromende Jakob. Het is misschien wel het verlangen om in verbinding met die God te staan, waardoor Jakob in zijn droom een ladder zag. Een ladder van verbinding, die op de aarde stond en helemaal tot de hemel reikte. Verbinding met de God van overvloed, vrede, hoop en verbondenheid.

Verbinding

Dan zijn we bij het thema van deze kerkennacht: verbinding.

Verbinding is een woord dat je momenteel ontzettend veel hoort. In ons digitale tijdperk leggen we voortdurend verbindingen. Verbindingen via het world wide web, via de sociale media. We staan eigenlijk permanent met elkaar in verbinding.

In de politiek is verbinding echt een mode-woord. Het is een woord waarop veel politici leunen. De transformatie van onze verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving (of een coöperatiesamenleving zoals mijn partij het liever ziet) leunt voor een groot deel op onze verwachtingen van de onderlinge verbondenheid van mensen.

Daar waar tot een paar jaar terug individualiteit en individuele mogelijkheden de aandacht opeisten, staan de sociale netwerken van mensen nu volop in het centrum van de aandacht. En dat heeft veel moois in zich. Elk mens heeft behoefte aan zowel autonomie als aan verbondenheid.

Als autonomie en verbondenheid in goede balans zijn, komen wij tot ons recht en zijn we in staat om anderen tot hun recht te laten komen.

Onzekerheid

Maar die transformatie naar een samenleving waarin wij er meer voor elkaar zijn, is ook een soort experiment.

Wij weten niet zeker of we mensen niet overvragen. Ik denk bijvoorbeeld aan mantelzorgers die geen keus hebben en al vaak over de grenzen van hun eigen kunnen gaan.

Wij weten niet zeker of mensen zonder werk weer in staat zijn om aansluiting te vinden bij onze flexibele arbeidsmarkt. Ik denk bijvoorbeeld aan mensen die veel structuur en zekerheid nodig hebben maar dat niet vinden in de snel veranderende maatschappij.

Wij weten niet zeker of mensen wel altijd kunnen terugvallen op een sociaal netwerk. Ik denk bijvoorbeeld aan eenzame mensen die geen contact meer hebben met hun familie en die verder ook nauwelijks meer in contact staan met mensen.

Netwerk-armen

Zo ontstaat er een nieuw soort armoede: netwerk-armoede. Mensen die niet beschikken over een sociaal netwerk waarop ze kunnen terugvallen, bij wie ze steun kunnen vinden. Mensen die nauwelijks verbinding ervaren.

De participatiesamenleving biedt veel kansen voor mondige, zelfverzekerde burgers die samen met gelijkgestemden tal van initiatieven ontplooien. En dat is geweldig. Zo ontstaan er prachtige dingen in de stad. Pop-up winkeltjes. Buurtmoestuinen. Maatjesprojecten. Noem maar op.

Maar het risico van de zogenaamde “Montessorisamenleving” ligt op de loer. Het risico dat slechts een beperkte bovenlaag gebruik weet te maken van de ruimte die in de nieuwe samenleving ontstaat. Terwijl aan de andere kant van de samenleving mensen zich steeds moeilijker kunnen redden, zich steeds meer aan hun lot overgelaten voelen, steeds minder in verbinding tot anderen staan.

Jezus

Als ik dan kijk naar het leven van Jezus, dan zie ik iemand die juist de drop-outs opzocht. Hij trok zich het lot van de verstotenen aan. Hij zocht de kwetsbaren op. De zieken. De blinden. De melaatsen.

Hij zag hen staan. Hij keek en luisterde met aandacht naar hen. Hij herstelde de verbinding met God. Hij herstelde relaties. En hij gaf hen overvloed, vrede, hoop en verbondenheid.

Dat voorbeeld wil ik graag volgen. Dat voorbeeld inspireert mij om er te zijn voor mensen in armoedesituaties in onze stad. Voor de chronisch zieken en gehandicapten. Voor de mantelzorgers. Voor de uitgeprocedeerde asielzoekers. Voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Voor de Syriërs die in de IJsselhallen zaten. Voor de zwerver die ik dagelijks tegenkom als ik de hond uitlaat.

Dat begint met de ander te zien staan. Daadwerkelijk de ander zien. En naar hem of haar luisteren. Verbinding ontstaat als je je gezien weet. Verbondenheid groeit als er werkelijke ontmoeting plaatsvindt tussen jou en de ander. Vandaaruit kun je bouwen.

Dan ga je geven en bouw je mee aan een stad van overvloed.
Dan zoek je het goede voor de ander en bouw je mee aan een stad van vrede en hoop.
Dan raak je betrokken op elkaar en bouw je mee aan een stad van verbinding.

Bouw je mee?

Een stad van overvloed, van vrede en hoop, van verbondenheid. In zo’n stad wil ik graag leven. Voor de bloei van die stad wil ik me graag inzetten.

Bouw je mee aan zo’n stad? Wil je de ander daadwerkelijk zien in zijn nood, in zijn kwetsbaarheid, in zijn eenzaamheid? Ben je bereid de verbinding aan te gaan?

Als we samen bouwen aan zo’n stad, dan is het symbool van het nieuwe Jeruzalem niet alleen een wenkend perspectief. Dan ervaren we nu al een bloeiende stad aan de IJssel, waarin ieder mens er toe doet.

In het bijbelboek Spreuken staat:  “Door de zegen van oprechte mensen komt een stad tot bloei”.

Ik bid onze stad veel zegen van oprechte, authentieke, gevende mensen toe. Mensen die de ander zien staan, het goede zoeken en échte verbinding willen aangaan."