Met het verlenen van de vergunning door de gemeente gaat de beoogde biomassacentrale aan de Rieteweg de volgende fase in. De ChristenUnie Zwolle is positief-kritisch over dit plan, omdat het een noodzakelijke tussenoplossing is in de energietransitie. We realiseren ons dat er veel vragen zijn over de duurzaamheid van een biomassacentrale. Daarom blijven we de inpassing en technische vormgeving nauwlettend volgen. Ook vinden we dat er lessen geleerd moeten worden van het voorproces, waarin omwonenden veel te laat betrokken werden.

Vraag: wat is biomassa en welke soort gaat gebruikt worden bij de beoogde biomassacentrale aan de Rieteweg?

Biomassa is een verzamelterm voor plantaardig restmateriaal dat gebruikt wordt voor het opwekken van energie. Dat kan gaan over geïmporteerde pallets van bomen uit de Verenigde Staten, maar ook om groenafval. In het geval van de Rieteweg gaat het om de laatste categorie: de exploitanten hebben zelf een bedrijf dat groenbeheer langs snelwegen doet, en zij gebruiken dat voor de biomassacentrale in Balkbrug en straks mogelijk ook aan de Rieteweg. Toen Ruben van de Belt, onze woordvoerder, ze vroeg naar het kappen van goede bomen werd meteen gegarandeerd dat zij dat niet doen. Dat is ook logisch, want het hout van een goede boom levert bij bijvoorbeeld een meubelfabriek een veelvoud aan geld op. Aan de Rieteweg zal het dus echt gaan om afval van groenbeheer langs snelwegen.

Vraag: waarin verschilt deze toepassing van biomassa met de biomassacentrale in Breecamp?

Biomassa wordt gemakkelijk op één hoop geveegd. Hetzelfde geldt voor biomassacentrales. Terwijl de verschillen ontzettend groot kunnen zijn. Als we het in Zwolle over biomassa hebben, dan denken we vaak aan de installatie in Breecamp. Die installatie geeft helaas veel overlast, zoals fijnstofuitstoot, geuroverlast en de onduidelijke herkomst van de biomassa. Bovendien is er daar een groot gebrek aan transparantie over de kosten voor de bewoners. Dit zijn negatieve ervaringen die de ChristenUnie serieus neemt en regelmatig bij de wethouder agendeert, helaas tot dusver nog niet met het gewenste resultaat. Om dat kracht bij te zetten hebben wij daar tijdens de begrotingsbehandeling vorig jaar ook een motie over ingediend.

Er bestaan echter verschillende categorieën biomassacentrales. Niet alleen qua techniek, maar ook voor de Wet Milieubeheer. Dat is de wet op basis waarvan de vergunning wordt verleend. Het is namelijk zo dat hoe hoger het vermogen van de ketels van de centrale is, hoe strenger de eisen voor uitstoot en geur zijn. Dan hebben we het niet over enkele procenten strenger, maar vele malen strenger. De biomassacentrale in Breecamp heeft een heel laag vermogen, en hoeft daardoor bijna geen maatregelen te treffen om fijnstofuitstoot en geuroverlast te beperken. De beoogde centrale aan de Rieteweg zit daar meerdere categorieën boven en moet dus aan vele malen strengere eisen voldoen. Zelfs zodanig dat de uitstoot vele malen minder is dan die in Breecamp.

Vraag: waarom is biomassa nodig in de energietransitie?

Los van de stookinstallaties is er over biomassa veel te doen. Ook hier is het belangrijk om het onderscheid te maken, zowel in het soort biomassa als in de toepassing ervan. In het geval van de beoogd biomassacentrale aan de Rieteweg gaat het om houtige biomassa dat eigenlijk afval is. Het bedrijf dat de installatie neer gaat zetten en gaat exploiteren is een groenbeheerder, die vooral groenonderhoud doet langs snelwegen in de regio. Het hout dat ze daarmee verzamelen kan je op een bult laten liggen en laten rotten, maar ook dan komen er broeikasgassen vrij. Daarom is het veel slimmer om houtige biomassa met deze oorsprong te verbranden, zodat er warmte gewonnen kan worden.

In de energietransitie denken we vooral aan zonne-energie en windenergie. Bronnen waar we nog veel winst kunnen halen, en waar in Zwolle ook hard aan gewerkt wordt. Maar toch is niet te verwachten dat we met enkel zon- en windenergie uit de voeten kunnen. Want met elektriciteit is het eigenlijk nog niet goed mogelijk om de hoge temperaturen te bereiken die sommige bedrijven nodig hebben. Op termijn kan dat misschien met groene waterstof, maar tot die tijd moeten er andere oplossingen gezocht worden. Biomassa is zo’n oplossing. Het is dan ook veel logischer om de beperkte hoeveelheid duurzame biomassa die we hebben (dus die uit de buurt komt, en niet van over zee) te gebruiken om hoge temperaturen te bereiken. De biomassacentrale aan de Rieteweg moet namelijk geen warm water, zoals in Breecamp, produceren, maar stoom. Daarmee wordt de biomassa veel beter benut. Om plaats te maken voor een betere oplossing als die zich aandient.

Vraag: waarom heeft de gemeente de vergunning verleend?

De vergunning voor een nieuwe biomassacentrale aan de Rieteweg is verleend door de gemeente. Dat klinkt als een actieve keuze van de gemeente, maar is dat eigenlijk niet: omdat de aanvraag voldeed aan de eisen die landelijke wetgeving stelt heeft de gemeentelijke overheid daarin niet veel te willen. Als de aanvraag aan de wet voldoet, moet de vergunning verleend worden.

Zo werkt dat nou eenmaal in de verdeling van bevoegdheden tussen Rijksoverheid en de lagere overheden.

Vraag: wat is het standpunt van de ChristenUnie?

Voor de ChristenUnie betekent dit dat we positief-kritisch zijn over het plan aan de Rieteweg. De herkomst van de biomassa is zo duurzaam als mogelijk, en de toepassing voor stoom is logisch. Wel blijft biomassa voor ons een ‘tussenoplossing’ op in de energietransitie. Daarom zijn we blij dat het Kabinet alle vormen en toepassingen van biomassa nog eens goed tegen het licht houdt. Daarbij verwachten wij op dit moment dat een project als de beoogde biomassacentrale aan de Rieteweg goed uit dat onderzoek zal komen. Voor kleine centrales met bijna geen normen en bedoeld voor de verwarming van woningen is dat een stuk onzekerder. In Zwolle zijn we daarin afhankelijk van de keuzes van de Rijksoverheid: wij kunnen alleen maar toetsen aan landelijke wetgeving. Wel kunnen wij aangeven wat wij goede keuzes vinden op het gebied van biomassa, bijvoorbeeld door dat op te nemen in de Energiegids. Zodra het onderzoek van het Kabinet is afgerond zullen wij daartoe initiatief nemen.

We vinden dat er geleerd moet worden van het voorproces. Inwoners werden veel te laat betrokken, en werden daardoor terecht ongerust. Een participatieproces met omwonenden, zodat zij met de initiatiefnemers kunnen overleggen over het project en de impact daarvan op de directe omgeving, is echt onmisbaar. Met de Omgevingswet die per 1 januari 2021 ingevoerd wordt mag de gemeente daar ook harde eisen aan stellen, waar nu alleen nog naar de techniek en milieuaspecten gekeken mag worden. In Zwolle gaan we die eisen zelf opstellen, waardoor die voor alle bouwprojecten van toepassing zijn. Of je nou een windturbine, zonnepark of biomassacentrale wilt bouwen: zonder goed overleg met de omwonenden gaat het niet gebeuren.

Vraag: hoe gaat de procedure nu verder?

Eigenlijk het normale vervolg bij iedere vergunningsaanvraag. Belanghebbenden krijgen de mogelijkheid om zienswijzen in te zien en bezwaar te maken volgens de geijkte procedures. Voor de exploitanten is van belang dat zij geld uit de SDE+-subsidie toegewezen krijgen. Dat is een vergoeding gebaseerd op de hoeveelheid geproduceerde energie. De gemeente heeft daar verder geen rol of belang in. Als die subsidie wordt toegekend, zal de exploitant het ontwerpproces vervolgen en uiteindelijk de benodigde bouwvergunningen aan moeten vragen zodat de centrale gebouwd kan worden. Ook dat proces zal in afstemming met belanghebbenden moeten gebeuren, vooral de mensen die last kunnen ondervinden van de bouwactiviteiten. 

Wat Ruben van de Belt, onze woordvoerder, is bijgebleven van het bezoek aan de al bestaande biomassacentrale van de beoogde exploitanten, is dat zij erg zorgvuldig omgaan met de richtlijnen en normen. Waar mogelijk zetten ze extra stappen om het proces zo duurzaam en schoon mogelijk te maken. Ruben proefde de bereidheid om elke stap die mogelijk is te zetten om eventuele overlast te beperken. Onder andere door de CO₂ die vrijkomt af te vangen, of door restwarmte te leveren aan het voorgenomen warmtenet in de Aalanden en Holtenbroek. Als het nodig is zal hij de initiatiefnemers daar zeker aan herinneren.