De ChristenUnie wil dat er maatwerk blijft worden geboden, ook nu er overschrijding is van het zorgbudget. Wel moet er nader onderzoek plaatsvinden naar de oorzaken van het tekort.

Fractievoorzitter Gerdien Rots: "De ChristenUnie staat ervoor dat ook in deze fase de zorg wordt gegeven die nodig is. De ChristenUnie wil bovendien dat zorgvragers en zorgaanbieders meedenken hoe we de zorg ook in de toekomst zowel inhoudelijk als financieel op een goed niveau houden in Zwolle."

Bijdrage Gerdien in de gemeenteraad van 16 maart 2018

1. Moed
In de afgelopen dagen speelde in mijn gedachten regelmatig het woord ‘moed’. Want als je kijkt naar de ontwikkelingen op het sociaal domein dan is er ontzettend veel moed nodig.

Allereerst bij cliënten zelf, om te onderkennen dat je hulp nodig hebt, om vervolgens daadwerkelijk je hulpvraag te stellen en iemand in jouw leefwereld toe te staan die je hulp geeft. En ook mensen uit je eigen omgeving daarin een rol te gunnen. Dat vraagt moed. En de ChristenUnie staat ervoor dat we in Zwolle een veilige setting bieden waarin mensen die deze moed tonen goed geholpen worden.

Ook veel zorgverleners tonen moed. De jeugdhulpmedewerkers, de ambulante begeleiders, de professionals in het sociaal wijkteam. Zij zijn het die de vaste werkwijzen en zorgstructuren, opgebouwd in de afgelopen pak em beet veertig jaar, hebben durven loslaten. Met alle onzekerheden van dien bouwen zij aan nieuwe, betere zorg voor onze inwoners.

En wat een moed heeft deze raad getoond. Om vier jaar geleden, in tijden van financiële crisis en forse bezuinigingen, visie te ontwikkelen op de extra zorgtaken die de gemeente kreeg. Om partnerschappen aan te gaan en samen met cliënten en zorgaanbieders een pad te bewandelen op weg naar nieuwe, betere zorg. Zorg dichtbij mensen, waar de cliënt en zijn sociale omgeving centraal staan, waar keuzevrijheid en eigen regie belangrijk zijn. En waarbij we het lef hebben om steeds meer maatwerk te bieden door te kijken waar mensen écht mee geholpen zijn. Kortom, de moed om kwaliteit voorop te stellen, ook in tijden van financiële onzekerheid.

En wat getuigt het van moed als je als college in de laatste week voor de verkiezingen met deze informatienota naar de raad komt, nog voordat je de analyse volledig hebt kunnen doen en dus ruimte laat voor interpretatie. Dat je onder ogen ziet dat er een fors tekort is ontstaan, terwijl je er voortdurend op gericht bent om de zorg te verlenen die nodig is, dat je transparant en betrouwbaar bent en dus de raad en de stad informeert en samen wilt zoeken naar kostenbeheersing, zonder de kwetsbare mensen in de kou te zetten.

2. Doen wat er nu gedaan moet worden
Naast het respect voor alle moed, schrikt de ChristenUnie van deze verwachte financiële tekorten. Ook al is bij de perspectiefnota, de begrotingsbehandeling en de berap aangekondigd dat er tekorten dreigen. En ook al hebben we juist voor dit soort situaties de behoedzaamheidsreserve en de risicoreserve sociaal domein. Desalniettemin balen wij hiervan. En ook wij stellen de vraag hoe het kan dat deze informatie niet eerder naar boven is gekomen?

In de recente bijpraatsessie over het sociaal domein werden we door zorgprofessionals en cliëntenraad bevestigd dat we met de ingezette koers op de goede weg zijn. Er zijn zoveel mooie voorbeelden van cliënten die in het nieuwe systeem echt beter geholpen worden. En voor een deel laten deze financiële tekorten dat ook zien: er is een beweging van zware naar lichte zorg zichtbaar waarbij mensen in hun eigen leefwereld worden geholpen met bijvoorbeeld individuele begeleiding. Ook merken we het effect dat er meer vindplaatsen voor jeugdhulp zijn, meer problemen worden gesignaleerd en opgepakt voordat een situatie thuis is ontspoort. De tekorten op participatie zijn in onze ogen het minst verklaarbaar. In een aantrekkende economie temidden van één van ’s lands economische topregio’s begrijpen wij niet dat onze participatiedoelstellingen zo achter blijven. Welke verklaringen heeft de wethouder hiervoor? 

Maar de informatie in deze collegebrief is nog te summier om echte conclusies te trekken. Is bijvoorbeeld het aantal cliënten opeens gestegen? Worden er kosten van andere financiers afgewenteld op de gemeente? Was er een declaratiepiek? We weten het nu niet. Daarom dringen we er bij het college op aan om zo snel mogelijk met een goede analyse te komen en de raad daar optimaal bij te betrekken. En wat kan het college vanavond al aan extra informatie geven na inventarisatie van de afgelopen dagen?

Een voorzichtige duiding van de beweging van zware naar lichte zorg zegt ons, naast de uitdaging van de bezuinigingen, ook dat de gemeente nu zorg op zich neemt die voorheen werd gefinancieerd door bijvoorbeeld WLZ, passend onderwijs of de zorgverzekeraars. Als dit daadwerkelijk het beeld is, willen we dat het college samen met andere gemeenten er bij het Rijk en de zorgverzekeraars op gaat aandringen dat we de kosten voor de zorg eerlijker verdelen. Ook kijken we reikhalzend uit naar de uitvoering van de maatregelen die het kabinet in haar regeerakkoord heeft aangekondigd.

3. Vertrouwen
Als we de drie voorgestelde maatregelen zo mogen interpreteren dat het college een pas op de plaats wil maken voor korte tijd om de analyse van de tekorten op orde te maken en samen met cliënten en onze partners uit het werkveld te komen met gerichte maatregelen, dan lijkt ons dat heel verstandig. Maar daarbij willen wij geenszins de kwaliteit uit het oog verliezen. Kan het college een toelichting geven op de voorgestelde maatregelen voor de korte termijn?

De ChristenUnie wil hier benadrukken dat we ondanks deze forse tekorten, die voor een deel zijn aangekondigd en voor een deel waarschijnlijk verklaarbaar voortkomen uit de grootste zorgombuiging in de recente decennia, koers blijven houden op de vernieuwingen en verbeteringen in de zorg waaraan we samen werken en die tijd kosten. Maatregelen moeten bijdragen aan een zorgvuldige balans tussen kwaliteit, maatwerk, toegankelijkheid en kostenbeheersing.