Bekijk of lees hier de complete bijdrage van Gerdien Rots aan het debat naar aanleiding van de begroting voor 2015.

"Voorzitter, afgelopen weekend vierden we dat 25 jaar geleden in Berlijn de muur werd neergehaald. Dat bijzondere moment heeft veel betekend voor de vrede en stabiliteit in Europa. Van de bijzondere waarde van die vrede zijn we ons vaak maar weinig bewust, het spreekt zo vanzelf. Zelfs zó dat de Nobelprijs voor de Vrede twee jaar geleden eigenlijk wat schamper werd ontvangen door de Europese Unie. Maar de gebeurtenissen in de wereld laten zien hoe uitzonderlijk de vrede en veiligheid in ons land en in onze stad eigenlijk zijn. Afgelopen zomer kwam dat bijzonder dichtbij met het overlijden van een betrokken stadsgenoot bij de ramp met MH17.

De neergang van de Berlijnse muur stond ook symbool voor de neergang van het communisme dat onder zijn eigen gebreken bezweek. Het riep een soort euforie op die misschien nog wel het meest kernachtig is verwoord in de titel van het boek “The end of history” waarin Francis Fukuyama in 1992 de triomf van de liberale democratie markeerde.

Het onverwoestbare vertrouwen van die jaren in de economische vooruitgang kwam heel treffend tot uiting in de uitspraak van Bill Clinton “It’s the economy, stupid.”, richting zijn opponent voor de presidentsverkiezingen George W. Bush.

Inmiddels zijn we wijzer. We hebben een financiële crisis meegemaakt, we zien dat we meer afhankelijk zijn van landen die we tot dan toe ontwikkelingslanden noemden, we beseffen ons dat onze ecologische voetafdruk te groot is en we zien onszelf geconfronteerd met zorgkosten  die de pan uit rijzen. Ook in Zwolle.

Het moet anders. We moeten flink ons best doen om de democratische rechtstaat te beschermen. Er moet een nieuw vertrouwen worden hervonden in de economie. We staan aan de vooravond van grote veranderingen in de samenleving. “It’s not the economy, it’s the civil society!” zouden we nu zeggen… En volgens ons ligt het meeste perspectief in het samen optrekken van die twee.

2014

Het afgelopen jaar is in veel opzichten een voorbereidingsjaar geweest. 2014 was wat dat betreft best een wonderlijk jaar. Er is en wordt nog steeds keihard gewerkt aan de voorbereidingen van de decentralisaties. Veel burgers en organisaties leven met zorgen en onzekerheden. Voor de gemeente zelf was er ook lange tijd onduidelijkheid over hoe de decentralisaties vanuit het Rijk precies zouden worden ingevuld. Wij voerden soms felle discussies over hoe de transitie en transformatie eruit moeten gaan zien. En hoe we daadwerkelijk dichterbij, efficiënter en met de cliënt centraal kunnen gaan werken.

Dan was 2014 ook nog eens een verkiezingsjaar. Een rare periode waarin geen grote beleidsbeslissingen konden worden genomen, terwijl je wist hoe iedereen op duidelijkheid zit te wachten. De nieuwe raad moest in positie komen. Het nieuwe college moest worden geïnstalleerd. Gelukkig zijn we in mei en juni voortvarend van start gegaan en kunnen we de stevige lijn uit eerdere colleges bestendigen.

Ondanks forse bezuinigingen uit eerdere perioden, lukt het om te blijven investeren, te blijven bouwen aan de stad. We denken aan de besluiten die we hebben genomen over bijvoorbeeld het Katwolderplein, Weezenlandenterrein, Kraanbolwerk, Ikea, Wehkamp, Zara en nu zelfs ook de Melkmarkt!

2015

2015 wordt een bijzonder jaar. Het jaar van de samenleving. “It’s the civil society!”

Best een spannend jaar, waarin we er alles aan doen om de overgang van de jeugdzorg, de taken in de thuiszorg en de voorzieningen voor mensen met een arbeidsbeperking zo goed mogelijk te laten verlopen. Veel Zwollenaren hebben behoefte aan duidelijkheid en vertrouwen. Het is onze taak om die zoveel mogelijk te bieden, zodat rust en stabiliteit weer een plek krijgen.

2015 wordt ook het jaar waarin de transities vooral een transformatie moeten worden: dichterbij, flexibeler, meer ruimte voor professionele inschattingen in plaats van formele procedures en criteria. Dat betekent dat we moeten wennen aan ongelijke monniken, ongelijke kappen. Niet iedereen  kan meer een beroep doen op gelijke rechten. En dat is maar goed ook want “niets is zo ongelijk als de gelijke behandeling van ongelijken”. We richten ons op zoveel mogelijk maatwerk.

Het betekent bovendien dat niet alle risico’s kunnen worden uitgesloten. Dus we zullen moeten leren verstandig om te gaan met risicobeheersing.

Gemeenschappen vormen het fundament

2015 wordt ook het jaar van ruimte aan de samenleving. Veel nieuwe kansen voor betrokkenheid van burgers, voor eigen initiatief, voor omzien naar elkaar. De afgelopen decennia laten zien dat een te grote focus op individuele vrijheid en gelijke rechten een eenzijdige, consumptieve houding ten aanzien van de overheid creëert. Het is nodig om meer balans te brengen tussen burgerrechten en burgerplichten. Het fundament, de kracht van onze samenleving wordt gevormd door de onderlinge betrokkenheid op elkaar. In gezinnen, in buurten, in het verenigingsleven, in de gemeenschappen in de samenleving.

Zo mocht ik onlangs mee eten bij de kleine leefgemeenschap Inside van twee gezinnen die samen 4 pleegkinderen opvangen en 4 jong volwassenen begeleiden naar zelfstandigheid. Zo zijn we onder de indruk van de vrijwillige inzet voor zwerfjongeren van de medewerkers van Sanadeto voor, bovendien zonder overheidssubsidie. Zo is het gaaf om te zien hoeveel enthousiasme er bij de 30 organisaties is die zich verenigen in Zwolle Ontmoet. En zo is het bijzonder om te ontdekken hoeveel mensen als schuldhulpmaatje anderen willen begeleiden die in financiële problemen terecht zijn gekomen.

Formele en informele structuren

De overheid maakt de beweging van het Rijk naar gemeenten. Als ChristenUniefractie vinden we dat we die beweging moeten doorzetten van gemeente naar gemeenschappen. Naar de samenleving. Sterker nog, we kijken liever andersom: gemeenschappen doen heel veel zelf. De gemeente faciliteert en ondersteunt dat en komt pas kijken als het echt nodig. En áls het nodig is, dan zíjn we er ook voor onze inwoners.

Begin deze maand hield Hoogleraar Burgerschap Evelien Tonkens de Socrateslezing. Zij wees erop dat vernieuwende participatie enkel kan ontstaan als overheden en burgerinitiatieven samenwerken. Daarom hechten wij ook veel belang aan het programma Initiatiefrijk Zwolle, Dienstbare Overheid.

Als we meer beroep willen doen op vrijwilligers en verenigingen, zal professionele ondersteuning nodig blijven. Een mooi voorbeeld is de sportparkmanager van Sportpark De Marslanden. Die ondersteuning gunnen we alle sportverenigingen bij hun opgave om te komen tot structurele bezuinigingen op de vergoeding voor buitensportaccomodaties. Daarom dienen we een motie in die het college oproept om te onderzoeken op welke wijze deze ondersteuning kan worden geboden.

Vrijwilligers

We gaan de komende jaren meer van de samenleving, van onze inwoners verwachten. Het collegeprogramma stond daar bol van. Ook de begroting 2015. Dat doen we omdat veel inwoners die ruimte zelf ook graag willen. Mensen zijn creatief en mondig en vinden het leuk om een gezamenlijk project op te zetten en er voor elkaar te zijn. Dat is niet uniek. We kennen gelukkig in Nederland en ook in Zwolle een lange traditie van vrijwilligerswerk. We denken aan Zwolle Doet, stichting Present, aan al die vrijwilligers die zich inzetten voor hun sportvereniging, of in de ouderenzorg of voor vrijwillig natuurbeheer. Dit zijn onze vrijwilligers! Laten we er voor hen zijn! Laten we kijken wat hen drijft, zodat we daarop kunnen aansluiten. En laten we voorkomen dat wij hen gaan frustreren door ze in te passen in een professioneel hulpaanbod. Onze fractie denkt dat het van belang is dat we oog houden voor onze Zwolse vrijwilligers. We verwachten immers veel van ze. Zij komen het meest tot hun recht als we hen vanuit hun intrinsieke motivatie laten meedenken over de opgaven waarin zij worden ingezet.

Nieuwe economie

De mondiale ontwikkelingen, maar ook de ontwikkelingen in onze eigen samenleving en op het terrein van duurzaamheid hebben hun weerslag op de economie. Het traditionele lineaire economische denken laat keerzijden zien, die vragen om vernieuwing van denken en handelen. Het is geweldig om te zien dat die vernieuwing ook in het Zwolse bedrijfsleven ontstaat. We denken aan de deeleconomie op Hessenpoort, de vormen van circulaire economie die de ROVA stimuleert. En ook aan initiatieven uit de samenleving, zoals het gebruik van ‘afgekeurd’ voedsel.  De ChristenUniefractie vindt het van belang dat we deze nieuwe vormen van economisch handelen stimuleren. Ze versterken immers de regionale samenwerking, dragen bij aan integrale doelstellingen en leveren mogelijk nieuwe verdienmodellen op. Vandaar onze motie om deze vernieuwing ook vanuit de gemeente te onderkennen en te stimuleren. 

Tevreden

Voorzitter, een aantal opmerkingen bij de begroting. Wij zijn blij en dankbaar dat het college zo’n stabiele begroting heeft kunnen opstellen.

Er is een begrotingsoverschot van 4.4 miljoen, nadat de voorgestelde bezuinigingen ad 2.1 miljoen (voor 2015) zijn doorgevoerd. Dat is best bijzonder te noemen. De negatieve uitkomsten van de septembercirculaire zijn weliswaar nog niet doorgevoerd in deze begroting, maar dan nog lijken we heel netjes uit te komen. We hebben zelfs een incidenteel financieel kader van ruim 15 miljoen, dat het college gelukkig zorgvuldig inzet voor een beperkt aantal incidentele knelpunten (4.1 miljoen) en verder voor toevoeging reserves en weerstandsvermogen ter versteviging van de financiële positie. Dit getuigt van verstandig financieel beheer.

Beter benutten

Natuurlijk hebben wij stilgestaan bij de relatief forse incidentele besteding voor het programma Beter Benutten. Juist deze manier van investeren , waarbij in samenwerking met andere overheden creatieve oplossingen worden gezocht voor een intensiever gebruik van bestaande infrastructuur, en elke door Zwolle geïnvesteerde euro, vier euro oplevert past bij het nieuwe denken anno 2015. We ondersteunen de keuze die is gemaakt om vanuit het samenwerkingsverband Zwolle Kampen Netwerkstad breder te kijken naar de regio Zwolle en dus ook andere gemeenten te betrekken.

Bezuinigingen

De voorgestelde bezuinigingen lijken ons evenwichtig. Ook al realiseren we ons dat sommige bezuinigingen best hard aankomen bij instanties.

We achten de verhoging van leges goed verdedigbaar.

Democratische verkiezingen zien we als een kostbare verworvenheid die mede bepalend is voor de vrede en veiligheid waarin we leven. We staan achter de doorgaande ontwikkelingen op gebied van digitalisering. Maar we willen wel blijven monitoren op het effect op de opkomstpercentages en zonodig bijsturen. Daartoe roept onze motie Iedereen kan stemmen op.

We nemen de schuldenproblematiek van onze inwoners serieus. En we zijn blij met de ondersteuning die de gemeente biedt. Tegelijkertijd spreken we vrijwillige schuldhulpverleningsorganisaties die aangeven dat de ondersteuning nog meer effect kan sorteren als meer gebruik wordt gemaakt van vrijwillige maatjes. Zij zijn vaak bereid om langdurig een ondersteuningsrelatie aan te gaan en richten zich dus op duurzame gedragsverandering. Daarom roepen we in onze motie het college op om meer ruimte te geven aan deze maatjesprojecten bij de bestaande schuldhulpverlening van de gemeente.

Het college richt een traject van dialoog met de stad in om de bezuinigingsopgave van 11.2 miljoen voor de komende jaren vorm te geven. De ChristenUniefractie vindt het een goed voorstel om hierover een veranderopgave-brief aan de raad te sturen en daarover een raadsdebat te voeren. Dat is één. Twee is dat we met elkaar moeten bepalen hoe we als raad op een zelfde manier worden geïnformeerd als het college, zonder dat we dingen dubbel gaan doen. We zijn benieuwd naar de mogelijkheden die het college hiervoor ziet.

Ambitie

We hebben de indruk dat de gemeente nog meer kan inzetten op lobbywerk en subsidieverwerving. Om onze ambities te realiseren, denk onder meer aan de Spoorzone, zijn we afhankelijk van derde geldstromen. We zijn benieuwd naar de visie van het college hier op.

Houvast

We staan aan de vooravond van, nee, we zijn onderdeel van vernieuwing op veel terreinen. Daarbij is houvast en stabiliteit een menselijke behoefte. Houvast vinden we in gezamenlijk gedragen waarden. Zo zijn wij diep onder de indruk van de warmte die onze stad uitdraagt naar de vluchtelingen in de IJsselhallen die huis en haard hebben verlaten op zoek zijn naar vrede en veiligheid in hun leven. De burgemeester haalde in een televisie-interview een prachtige bijbeltekst uit Leviticus aan die ons aanspoort om vreemdelingen niet te onderdrukken, maar op dezelfde manier te behandelen als onszelf. Die leefregel ‘behandel anderen zoals jezelf graag wilt worden behandeld’ zal onze fractie ook in 2015 als richtlijn hanteren bij de onverwachte situaties die we ongetwijfeld gaan tegenkomen."